فشار خون چیست؟

قلب برای اینکه بتواند خون سرشار از اکسیژن را به سمت شریان‌ها ارسال کند به نیرو نیاز دارد. فشار خون را باید مقدار نیرویی معرفی کرد که خون شما برای عبور از رگ‌ به دیواره‌های آن وارد می‌کند. رگ‌ها مسئول حمل اکسیژن و مواد مغذی به کل بدن هستند.

قلب با هر بار تپش خون را به شریان‌هایی پمپ می‌کند که در سراسر بدن پخش می‌شوند. این فرآیند به صورت ۲۴ ساعته و ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه در حال انجام است.

تفاوت فشار خون با ضربان قلب

این ۲ عبارت با قلب مرتبط هستند، اما اساس عملکرد آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. میزان نیرویی است که خون به کمک آن در عروق خونی حرکت می‌کند. در مقابل، ضربان قلب تعداد دفعاتی است که قلب در یک دقیقه می‌زند. در نتیجه، افزایش ضربان قلب به معنی پرفشاری خون نیست.

انواع فشار خون

واحد اندازه‌گیری آن میلی‌متر جیوه (mmHg) است و وقتی آن را با دستگاه فشارسنج اندازه‌گیری می‌کنید، ۲ عدد به دست می‌آید که شامل موارد زیر می‌شوند:

• سیستولیک (عدد بالاتر یا اولین عدد): مربوط به زمانی است که قلب می‌تپد و خون را به داخل شریان‌ها می‌فرستد.
• دیاستولیک (عدد پایین‌تر یا دومین عدد): فشار داخل شریان‌ها را در زمان استراحت قلب (بین ۲ تپش) نشان می‌دهد.

عواملی که باعث تغییر فشار خون می‌شوند

یک پدیده کاملا ثابت نیست، بلکه شما بر اساس فعالیتی که انجام می‌دهید باعث تغییر آن می‌شوید. به‌ عنوان مثال، ورزش و فعالیت‌های هیجان‌انگیز آن را افزایش می‌دهند، در حالی که استراحت باعث افت فشار می‌شود. عوامل زیر هم می‌توانند روی میزان آن تاثیر داشته باشند:

• سن
• تغییر موقعیت (برای مثال، تغییر وضعیت از حالت نشسته به حالت ایستاده)
• داروهای مصرفی

اگر شما نرمال باشد، پزشک در هر چکاپ سالانه آن را بررسی خواهد کرد. اما در صورتی که مقدار آن در اولین ویزیت بالا یا پایین باشد، پزشک از شما می‌خواهد که آن را چند بار در طول هفته کنترل کنید.

بهتر است فشار خود را به کمک دستگاه فشارسنج در ساعات مشخصی از روز چک کنید تا بتوانید در قرار ملاقات بعدی با پزشک گزارش کاملی به او ارائه دهید. اگر فشار شما بسیار بالا باشد، پزشک دستگاه مانیتورینگ را پیشنهاد می‌دهد. این دستگاه را باید به مدت ۲۴ ساعت روی بازوی خود ببندید تا هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه یک‌بار فشار شما را در حین انجام فعالیت‌های روزمره اندازه‌گیری و ثبت کند.

نحوه اندازه‌گیری فشار خون

بعضی عوامل مثل عصبانیت، فعالیت بدنی شدید و پر بودن مثانه می‌توانند به طور کاذب مقدار فشار را بالا نشان دهند. در زیر شما را با روش درست اندازه‌گیری فشار آشنا می‌کنیم:

• آرامش خود را حفظ کنید.
• کاف دستگاه را به دور بازو (بالای آرنج) ببندید.
• گوشی پزشکی را زیر کاف قرار دهید.
• پوآر (پمپ) متصل به کاف را چند بار فشار دهید تا کاف باد شود.
• وقتی گیج (دستگاه دارای عقربه و اعداد) به عدد ۲۰۰ میلی‌متر جیوه رسید، با باز کردن پیچ پوآر کاف را به آرامی خالی کنید.
• با گوشی پزشکی به صداهایی که می‌شنوید گوش دهید. اولین صدا مربوط به فشار سیستولیک است. وقتی صداها متوقف می‌شوند، گیج دستگاه به شما فشار دیاستولیک را نشان می‌دهد.

در صورت لزوم می توانید با دکتر قلب و عروق آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.

تعریف فشار خون غیر طبیعی

مطمئن‌ترین روش تشخیص بالا یا پایین، استفاده از دستگاه فشار‌سنج است. بعد از اندازه‌گیری، پزشک بر اساس جدول زیر وضعیت شما را مشخص می‌کند. این جدول بالا، پایین و طبیعی را نشان می‌دهد:

علائم پرفشاری خون

پرفشاری خون در ابتدا هیچ علامت مشخصی ندارد و به همین دلیل به آن «قاتل خاموش» می‌گویند. در حقیقت، قبل از اینکه متوجه غیر طبیعی بودن آن شوید، به قلب، کلیه و مغز شما آسیب وارد می‌کند. این بیماری عامل اصلی مشکلات قلبی-عروقی است و عوارض جبران‌ناپذیری به همراه دارد.

عوارض پرفشاری خون

این بیماری می‌تواند باعث آسیب‌های شدید شود، از جمله:

• سکته مغزی
• حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• بیماری کلیوی
• حمله ایسکمیک گذرا (TIA)